सुन शब्द लेटिन भाषाको “aurum” बाट आएको हो । जसको अर्थ ‘उज्यालो बिहान’ हुन्छ । यो एक नरम, चम्किलो पहेंलो धातु हो । सुन प्रकृतिमा ठोस अवस्थामा फेला पर्छ।
( The word gold comes from the Latin “aurum”. Which means ‘bright morning’. It is a soft, shiny yellow metal. Gold is found in solid form in nature. )
सुन एउटा रासायनिक तत्व हो । जस्को परमाणु संख्या 79 र रासायनिक प्रतीक “Au” हो । सुन आणविक तालिकाको समूह ११ मा चाँदी र तामा , जस्ता सँग अवस्थित हुन्छ । यो एक नरम, चम्किलो पहेंलो धातु हो । सुन प्रकृतिमा ठोस अवस्थामा फेला पर्छ। सुनको शुद्धताको मापन क्यारेटमा गरिन्छ । सबै भन्दा शुद्ध सुन 24 क्यारेट हुन्छ ।
( Gold is a chemical element. Whose atomic number is 79 and whose chemical symbol is “Au”. Gold is found in group 11 of the molecular table, along with silver and copper. It is a soft, shiny yellow metal. Gold is found in solid form in nature. The purity of gold is measured in carats. The purest gold is 24 carats. )
यो एउटा बहुमूल्य धातु हो जुन पृथ्वीको चट्टानमा र समुद्री किनारमा र नदीहरूमा थोरै र शुद्ध रुपमा पाउन सकिन्छ ।
( It is a precious metal that can be found on earth’s rocks and on beaches and rivers in small and pure forms. )
सुन एउटा संक्रमण धातु हो , जुन नरम र पहेंलो हुन्छ । यो राम्रोसँग सुरक्षित छ किनकि यसले रासायनिक यौगिकहरूको ठूलो संख्याको साथ प्रतिक्रिया गर्दैन।
( Gold is a transition metal, which is soft and yellow. It is well protected because it does not react with a large number of chemical compounds. )
त्यस्तै गरी, प्राचीन कालदेखि नै सुन सबैभन्दा बढी प्रयोग गरिएको धातु हो, विशेष गरी हस्तकलामा ,5000 BC भन्दा अगाडि देखि पुरातन मिश्री सभ्यताहरु विभिन्न कलाकृतिहरु बनाउँदा सुन प्रयोग गरिएको प्रमाणहरु भेटिएको छन ।
यध्यपी सुनको खोज मध्य पुर्वमा आज भन्दा ( 6000 BCE ) मा भएको भनिन्छ ।
( Similarly, gold has been the most widely used metal since ancient times, especially in handicrafts.
Evidence has been found that gold was used by the ancient Egyptian civilizations to create various artefacts before 5000 BC.
However, gold is said to have been discovered in the Middle East as early as today (6000 BCE). )
एक अपेक्षाकृत दुर्लभ तत्व भएको ले सुन एक बहुमूल्य धातु हो जुन सिक्का, गहना, र अन्य कलाहरूको लागि रेकर्ड गरिएको इतिहास भर प्रयोग गरिएको छ। विगतमा, सुनको मापदण्ड प्रायः मौद्रिक नीतिको रूपमा लागू गरिन्थ्यो। तैपनि, सुनका सिक्काहरू 1930 को दशकमा चलिरहेको मुद्राको रूपमा टाँसिने बन्द भयो, र विश्व सुनको मानकलाई 1971 पछि फिएट मुद्रा प्रणालीको लागि त्यागियो।
( Having a relatively rare element, gold is a precious metal that has been used throughout history for coins, jewelry, and other arts. In the past, the gold standard was often applied as a monetary policy. Nevertheless, gold coins ceased to be the currency of circulation in the 1930s, and the world gold standard was abandoned for the Fiat currency system after 1971. )
सुन धेरैजसो एसिडमा प्रतिरोधी हुन्छ, र यस्ले एक्वा रेजिया (नाइट्रिक एसिड र हाइड्रोक्लोरिक एसिडको मिश्रण) मा घुलनशील टेट्राक्लोरोएरेट एनियन बनाउँछ। सुन नाइट्रिक एसिडमा अघुलनशील हुन्छ, जस्मा चाँदी र आधार धातुहरू पग्लन्छ, जुन लामो समयसम्म सुनलाई परिष्कृत गर्न र धातुका पदार्थहरूमा सुनको उपस्थिति पुष्टि गर्न प्रयोग गरिन्छ । यस्लाई एसिड परीक्षण भनिन्छ । सुनलाई साइनाइडको क्षारीय समाधानमा पनि घुलाईन्छ , जुन खानी र इलेक्ट्रोप्लेटिंगमा प्रयोग गरिन्छ। सुन पारामा घुलनशील हुन्छ ।
( Gold is resistant to most acids, and it forms tetrachloroate anion soluble in aqua regia (a mixture of nitric acid and hydrochloric acid). Gold is insoluble in nitric acid, which dissolves silver and base metals, which have long been used to refine gold and to confirm the presence of gold in metallic substances. This is called an acid test. Gold is also dissolved in an alkaline solution of cyanide, which is used in mining and electroplating. Gold is soluble in mercury. )
2020 मा, विश्वको सबैभन्दा ठूलो सुन उत्पादक चीन थियो, रूस र अष्ट्रेलिया पछि। 2020 को रूपमा जम्मा 201,296 टन सुन जमिन माथि अवस्थित छ। यो लगभग २१.७ मिटर (७१ फीट) नाप्ने प्रत्येक पक्षको घन बराबर हो। उत्पादित नयाँ सुनको विश्व खपत लगभग ५०% गहना, ४०% लगानी र १०% उद्योगमा रहेको छ। सुनको उच्च निन्दनीयता, लचकता, क्षरण प्रतिरोध र अन्य धेरै रासायनिक प्रतिक्रियाहरू, र बिजुलीको चालकताले सबै प्रकारका कम्प्यूटरीकृत उपकरणहरूमा (यसको मुख्य औद्योगिक प्रयोग) को जंग-प्रतिरोधी विद्युतीय कनेक्टरहरूमा यसको निरन्तर प्रयोगको नेतृत्व गरेको छ। सुन इन्फ्रारेड शिल्डिंग, रंगीन-ग्लास उत्पादन, सुनको पात, र दाँत पुनर्स्थापनामा पनि प्रयोग गरिन्छ। केही सुनको नुन अझै पनि औषधिमा विरोधी भ्रामक पदार्थको रूपमा प्रयोग गरिन्छ।
सुनको मुख्य विशेषताहरु:
( Key Features of Gold )
१) शुद्ध रुपमा यसको चम्किलो पहेंलो रंग हुन्छ, तर मिश्रको साथ यसले थोरै टोनलिटी परिवर्तन गर्न सक्दछ।
२) यो ताप र बिजुलीको राम्रो कन्डक्टर हो।
३) यो एक धातु हो जुन धेरै लचिलो र नरमको लागि चिनिन्छ।
४) यो एक ductile धातु हो।
५) योसँग ऑक्सीकरण र विभिन्न रासायनिक एजेन्टहरूसँग उच्च प्रतिरोध क्षमता छ।
६) यो हावा र आर्द्रता द्वारा अप्रशोधित धातु हो।
यो क्लोराइडमा प्रतिक्रिया हुने धातु हो।
७) यो घन धातु हो जुन पग्लने र उमाल्ने उच्च डिग्रीको साथ छ।
1) Purely it has a bright yellow color, but with alloy it can change slightly tonality.
2) It is a good conductor of heat and electricity.
3) It is a metal that is known for being very flexible and soft.
4) It is a ductile metal.
5) It has high resistance to oxidation and various chemical agents.
6) It is an untreated metal by air and moisture.
It is a metal that reacts with chloride.
7) It is a solid metal with a high degree of melting and boiling.
सुनका मुख्य गुणहरू निम्न हुन्:
( The main properties of gold are )
१) आणविक संख्या : 79
२) रासायनिक प्रतीक : औ ( Au )
३) प्राकृतिक अवस्था : ठोस
४) आणविक द्रव्यमान : 196.966570 _+ 0.000004
५) इलेक्ट्रोनिक कन्फिगरेसन :[Xe] 4f^14 5d^10 6s^1
६) घनत्व : 19.3 g/cm3
७) उमाल्ने बिन्दु : 2970°C / 5378°F
८) पग्लिने बिन्दु : 1064.18°C / 1947.52°F
1) Molecular Number : 79
2) Chemical symbol : Au ( Au )
3) Natural State : Solid
4) Molecular mass : 196.966570 _+ 0.0000004
5) Electronic configuration :[Xe] 4f^14 5d^10 6s^1
6) Density : 19.3 g/cm3
7) Boiling point : 2970°C / 5378°F
8) Puglien point : 1064.18°C / 1947.52°F
सुनको प्रयोगहरू
( Experiments with gold )
सुन एक धातु हो जुन विभिन्न क्षेत्रमा विशेष रूपमा गहना, सिक्का निर्माण र इलेक्ट्रोनिक्स उद्योगमा व्यापक रूपमा प्रयोग गरिन्छ। यो देशहरूको आर्थिक भण्डार र लगानीको हिस्सा पनि हो। यसको मुख्य प्रयोगहरू निम्न रहेका छन :
( Gold is a metal that is widely used in various fields, especially in the jewelry, coin making and electronics industries. It is also part of the economic reserves and investment of countries. Its main uses are: )
१) सुन बिशेष गरी महिला तथा पुरुषका लागि विभिन्न किसिमका गरगहना जस्तै : औठि , सिक्री , ब्रासलेट, लकेट, मंगलसुत्र , रानिहार , चुरा बनाउन प्रयोग गरिन्छ।
२) सिक्का को निर्माण।
३) पदकहरूको निर्माण।
४) चिकित्सामा यो उपचारात्मक र क्यान्सर औषधि बनाउन प्रयोग गरिन्छ।
५) सौन्दर्य प्रसाधनहरूमा यसलाई अनुहारको क्रीम तयार पार्न प्रयोग गरिन्छ।
६) यो एयर इन्धनको निर्माणमा प्रयोग हुने धातु हो ।
७) यो उपग्रह को निर्माणमा एक सुरक्षात्मक कोटिंगको रूप मा प्रयोग गरीन्छ।
८) दन्तचिकित्सामा, सुनको दाँत तथा प्रोस्थेसिसको निर्माणमा प्रयोग हुन्छ।
९) यो चम्चि वा प्लेटहरू जस्ता घरेलु चीजहरूको निर्माणमा प्रयोग गरिन्छ।
१०) यसको चालकता र अक्सिडेशन प्रतिरोधको बिशेषताले सुन विद्युत जडानहरूको निर्माणमा प्रयोग गरिन्छ।
११) यसको प्रयोग चिकित्सीय उद्देश्य र औषधि निर्माणको लागि स्वास्थ्य क्षेत्रमा विस्तार गरिएको छ।
1) Gold is used to make various kinds of jewelry especially for men and women such as: rings, chains, bracelets, pendants, amulets, amulets, ornaments.
2) Coin making.
3) Construction of medals.
4) In medicine it is used to make therapeutic and cancer medicine.
5) It is used in cosmetics to prepare face cream.
6) It is a metal used in the manufacture of air fuel.
7) It is used as a protective coating in the construction of satellites.
8) Used in dentistry, gold teeth and prosthesis construction.
9) It is used in the manufacture of household items such as spoons or plates.
10) Due to its conductivity and oxidation resistance, gold is used in the construction of electrical connections.
11) Its use has been expanded in the health sector for medical purposes and for the manufacture of medicines.
साथिहरु यो सुनको बारेमा जानकारी मुलक लेख तपाईंहरुलाई कस्तो लाग्यो प्रतिक्रिया दिनु होला । र अझै यस्तै सुनचाँदीसँग सम्बन्धित जानकारि मुलक लेखहरु पढ्न र भिडियो हेर्न हाम्रो www.sunchadibazar.com वेबसाईटमा र मोबाइल एप्समा ( sun chadi bazar ) भिजिट गर्दै गर्नुहोला । अनि YOUTUBE मा भिडियो हेर्न चाहनु हुन्छ भने हाम्रो YouTube channel ( सुनचाँदी bazar ) लाई subscribe गर्नुहोला है । …. धन्यवाद !!!
( Friends, this is an informative article about gold. How do you feel about it? And to read more informative articles related to gold and silver and watch videos, visit our website www.sunchadibazar.com and mobile apps ( sun chadi bazar ). And if you want to watch videos on YOUTUBE, subscribe to our YouTube channel ( सुनचाँदी bazar ) …. thanks !!! )
